Kupalnocka cz. 3 - fotki od Wierczan

Tym razem fotki  z Kupały 2013 w wiosce Pilsian od Wierczan (autor: Morunn)

Kupalnocka cz. 2 - Biesiada w wiosce Pilsian 2013

Dziękujemy naszym Gościom Wierczanom, Sławie oraz  Hundene av Krig za mile spędzony czas. Poniżej fotki z biesiady. Nie czepiać się niehistorycznych detali - celem sptkania była przede wszystkim fajna zabawa w gronie przyjaciół i sądzimy, że cel został osiągnięty :)

Kupalnocka, Sobótka, Noc Świętojańska… cz. 1. - obrzędy i wierzenia ludowe

Barbara Ogrodowska, „Polskie obrzędy i zwyczaje doroczne, Warszawa 2010

s. 205-206:

„Obchody świętojańskie były niegdyś wielkim świętem powitania lata, obchodzonym w porze letniego przesilenia słońca, w najkrótszą noc w roku, z 23 na 24 czerwca i najdłuższy dzień, 24 czerwca.

W wigilię dnia św. Jana na wzgórzach i leśnych polanach palono wielkie ogniska – sobótki, a ogień krzesano deskami. Jest to archaiczny sposób krzesania iskry przez tarcie drewna o drewno.

Ogień bowiem był ważnym symbolem i atrybutem obchodów świętojańskich.  Wokół ognisk tańczyły ubrane na biało dziewczęta, przepasane bylicą, czarodziejskim zielem o niezwykłej mocy i śpiewały pieśni miłosne.

Noc świętojańska była porą zalotów. Do leśnych ognisk przychodzili również chłopcy lub rozpalali swe własne ognie i popisywali się zręcznością skacząc przez płomienie. Czasami skakano przez ogień parami – chłopcy razem z dziewczętami, mocno trzymając się za ręce. Udany skok wróżył im gorącą miłość i wierność, aż po grób.

Ognie – świętojańskie sobótki – posiadać miały także moc oczyszczającą, zwłaszcza, jeśli do ogniska wrzucało się czarodziejskie ziele, a głównie wspomnianą wcześniej bylicę, która niweczyła wszelkie zakusy i niecne praktyki czarownic.

Nazwa sobótka po raz pierwszy wymieniona została w XIII wieku, jako imię świętej góry Ślęży, którą nazwano Sobótką od rozpalanych na nich ogni obrzędowych. Z XIII wieku pochodzą także wzmianki o tanecznych kręgach kobiet, pląsających przy ogniskach.

[…]

Z czasem jednak sobótka i inne świętojańskie zwyczaje stały się przede wszystkim zabawą”

s. 207

„W Polsce obchody świętojańskie nazywane są najczęściej sobótką (od ogni obrzędowych palonych w nocy i zwanych sobótkami), kupalnocką (prawdopodobnie od imienia pogańskiego bożka Kupały, patrona miłości i urodzaju lub imienia św. Jana Chrzciciela, na Rusi zwanego Kupałką, bo chrzcił ludzi w wodzie albo od słowa kupat`, które na pograniczu polsko-ruskim oznacza kąpiel, a także nocą świętojańską, bo patronem tych obchodów Kościół uczynił św. Jana Chrzciciela.”

s. 208

„Przy paleniu bylicy i innych ziół, także takich poświęconych w kościele gospodynie wołały:

Myśmy przyszły tu z daleka,

Opaliły ognie święte!

Nie odbiorą nam już mleka

Czarownice te przeklęte!

Niechaj ruta w ogniu trzeszczy,

Czarownica w ogniu wrzeszczy!

Niech bylicy gałąź pęka

Czarownica w ogniu stęka.”

O dawnych Słowianach w naszej okolicy

A dziś troszkę historii i archeologii.

Jak wyglądało osadnictwo w okolicy obecnej wioski Pilsian we wczesnym średniowieczu:

Po wyludnieniu się w V wieku terenów nad rzeką Widawką, 

Nastąpił długi okres pustki osadniczej. Dopiero kilkaset lat później zaczęli te tereny zasiedlać nowi przybysze. 

W X i XI wieku obszar Polski środkowej był nadal słabo zasiedlony. Charakteryzował się ponadto dość dużym zalesieniem i niedostępnością, która skutecznie izolowała go od świata zewnętrznego i powodowało pewne opóźnienia rozwojowe. Dowodem na to może być cmentarzysko odkryte na stanowisku 11 w Grabku, które datuje się na X-XI wiek. To niewielkie cmentarzysko zawierało wyłącznie groby ciałopalne, które są świadectwem przetrwania na tym terenie wierzeń pogańskich jeszcze długo po przyjęciu przez władców Polski religii chrześcijańskiej. W centrum cmentarzyska znajdował się najprawdopodobniej obiekt kultowy – światynia, którą wybudowano w konstrukcji słupowej. Zachowane ślady świadczą o tym, że w centrum świątyni mógł stać posąg bóstwa, chociaż nie jest wykluczone, że był to jedynie słup podtrzymujący konstrukcję dachu.

Ślady osadnictwa wczesnośredniowiecznego znane są też z Kucowa, Mościska i Wadlewa. Z terenu samego Bełchatowa znanych jest 5 punktów osadniczych datowanych na ten okres. Znajdują się one na terenie Bełchatówka, Politanic, Grocholic i Zamościa.